STABILIZATORY

Podwyższona temperatura oraz światło i tlen powodują rozkład polimerów. Tworzywem szczególnie wrażliwym na działanie podwyższonej temperatury i światła jest polichlorek winylu), który pod wpływem tych czynników ulega daleko idącej destrukcji.

Dla zapobieżenia rozkładowi termicznemu tworzyw sztucznych podczas ich przetwórstwa, a następnie rozkładowi pod wpływem działania tlenu i promieniowania ultrafioletowego w czasie użytkowania gotowych wyrobów, stosuje się związki chemiczne działające stabilizująco, tj. stabilizatory. Należy przy tym jednak stwierdzić, że nawet najskuteczniejsze stabilizatory nie zapobiegają rozkładowi tworzywa, a wpływają jedynie opóżniająco na jego przebieg. Tym niemniej takie działanie stabilizatorów umożliwia przetwórstwo tworzyw oraz zabezpiecza wytworzone wyroby przed zbyt szybkim starzeniem w okresie użytkowania.

Rozróżnia się stabilizatory termiczne i świetlne, przy czym te ostatnie dzieli się niekiedy na antyutleniacze i absorbery promieni ultrafioletowych (tzw. absorbery UV).

Stabilizatory świetlne stosuje się do większości tworzyw, natomiast stabilizatory termiczne- głównie do poli(chlorku winylu). Stabilizatory termiczne przeciwdziałają rozkładowi tworzywa na drodze chemicznej. W przypadku PVC opóźniają one lub przeciwdziałają reakcji odszczepienia chlorowodoru i ewentualnie wiążą chemicznie wydzielony chlorowodór.

Stabilizatory termiczne do PVC można podzielić na następujące grupy:

– organiczne sole baru (Ba), kadmu (Cd), wapnia (Ca) i cynku (Zn),

– związki ołowiu,

– stabilizatory cynoorganiczne,

– organiczne zasady azotowe,

– stabilizatory pomocnicze (związki epoksydowe, chelato- ry).

Organiczne sole Ba, Cd, Ca i Zn stanowią grupę uniwersalnych stabilizatorów PVC. Działają one szczególnie efektywnie w mieszaninach o odpowiednio dobranym składzie. Ujawnia się wówczas tzw. efekt synergiczny, polegający na silniejszym wzmocnieniu stabilizującego działania mieszaniny niż wynikałoby to z aktywności samych jej składników.