ŚRODKI POMOCNICZE DO TWORZYW SZTUCZNYCH

Oprócz polimeru w skład tworzywa sztucznego wchodzą środki pomocnicze (składniki dodatkowe), które nadają mu korzystne właściwości zarówno podczas przetwórstwa, jak i w czasie użytko-1 wania. Do najczęściej stosowanych środków pomocniczych należ} zaliczyć: .

– a) napełniacze,

– b) nośniki,

– c) zmiękczacze (plastyfikatory),

– d) pigmenty i barwniki,

– e) stabilizatory,

– f) środki smarujące.

Poza tym stosuje się wiele innych środków pomocniczych! jak: porofory, środki wywołujące tiksotropię, środki antystatyczj ne, środki zmniejszające palność i inne. Wprowadzanie środkóv pomooniczych do tworzyw sztucznych ma przede wszystkim celu: .

– polepszenie właściwości mechanicznych, cieplnych i elektry] cznych,

– obniżenie eeny gotowych wyrobów z tworzyw sztucznych i na! danie im odpowiednich walorów estetycznych (efektu dekoraj cyjnego),

– polepszenie właściwości przetwórczych tworzywa,

– nadanie tworzywu specyficznych właściwości, jak: miepalnoścj odporność na działanie światła, niski współczynnik tarcis struktura komórkowa, odporność na zabrudzenie itp. ' Najczęściej środki pomocnicze łączy się z polimerami (żywica mi) w procesie przygotowania tworzyw sztucznych do przetwór stwa, czyli podczas ich obróbki wstępnej, tj. w operacjach spc rządzania tłoczyw, past, kompozycji proszkowych, zawiesin, ro2 tworów, emulsji itp. Niektóre z tych środków mogą być równie wprowadzane do żywic technicznych w procesach formowani! półfabrykatów (np. laminatów) lub wyrobów gotowych z tworzy! sztucznych. Podstawowym składnikiem tworzyw są, jak wiadoma związki wielkocząsteczkowe, tym niemniej procentowa zawartos omawianych środków w wyrobach gotowych z tych materiałów może być niekiedy większa od zawartości polimeru.

Środki te, zwane również wypełniaczami, są wprowa- zane do tworzyw sztucznych w celu polepszenia właściwości rae- hanicznych i cieplnych oraz obniżenia ceny gotowego wyboru, iektóre z napełniaczy nadają tworzywom specjalne właściwości, ak np.: podwyższoną odporność termiczną, mniejszą palność, lepe właściwości elektrolizacyjne, wysoki lub niski współczynnik cia albo przewodnictwa cieplnego. Jako napełniacze stosuje się równo materiały nieorganiczne, jak i organiczne, o różnym stopu rozdrobnienia. Mogą one mieć postać proszków, włókien lub krawków tekstylnych. Tak więc w zależności od pochodzenia napełniacze dzieli się na:

– organiczne,

– nieorganiczne (mineralne), zależnie od budowy wyróżnia się napełniacze:

– włókniste

– proszkowe

Wyroby z tworzyw sztucznych

Wyroby z tworzyw sztucznych zawierające napełniacze włók- ste mają większą wytrzymałość mechaniczną (zwłaszcza udar- ość) w stosunku do tworzyw z napełniaczami proszkowymi.

Do najczęściej używanych napełniaczy organicznych należy Uczyć: mączkę drzewną, cięte włókno celulozowe, skrawki tkalń, włókna tekstylne itp. Są one zwykle stosowane w ilości 40- -70%, głównie do sporządzania tłoczyw opartych na żywicach ermoutwardzalnych. Z napełniaczy organicznych stosuje się głów- e mączkę drzewną (zwłaszcza do tłoczyw fenolowych), przede szystkim w celu obniżenia ceny gotowych wyrobów. Mączka zewna zachowuje budowę włóknistą nawet przy dużym rozdrob- ieniu, dzięki czemu otrzymuje się wyroby o dobrych właści- ośdach mechanicznych. Jeszcze lepsze właściwości mechaniczne prasek można uzyskać przez zastosowanie włókien lub skrawów tekstylnych. Do wytwarzania wyrobów z aminoplastów’i in- ych tworzyw o jasnych, pastelowych barwach stosuje się w cha- kterze napełniacza włókno celulozowe.

Do najważniejszych napełniaczy nieorganicznych należą mąez- a i łupek kwarcytowy, cięte włókno szklane i azbestowe, mika, opiłki metalowe, grafit, talk, kreda, ziemia okrzemkowa, mączka] dolomitowa, szpatowa, porcelitowa, szamotowa i serycytowa. porównaniu z napełniaczami organicznymi napełniacze mineralne umożliwiają otrzymywanie wyrobów o wyższej odporności ciepl– nej i chemicznej oraz o lepszych właściwościach mechanicznych elektroizol acy j ny ch.

Wyroby z tworzyw sztucznych napełnionych azbestem odzna-1 czają się wysoką odpornością cieplną i chemiczną. W połączenia z opiłkami metalowymi azbest jest stosowany również do wytwarzania elementów o podwyższonej odporności cieplnej i wysokii współczynniku tarcia, np.: tarcz hamulcowych, sprzęgłowych itp]

Cięte włókno szklane cechuje doskonała wytrzymałość mecha-] niczna, termiczna i chemiczna. Materiał ten stosuje się w szero-j kim zakresie do napełniania tworzyw termoplastycznych. Włóknc szklane jest używane również do napełniania tłoczyw, z których wytwarza się wypraski izolacyjno-konstrukcyjne.

Grafit stosuje się głównie do wytwarzania wyrobów o małj współczynniku tarcia i zwiększonej odporności cieplnej. W cha-j rakterze napełniaczy do materiałów elektroizolacyjnych używa si< mikę, mączkę kwarcytową i serycytową.