KOMPOZYCJE EPOKSYDOWE

Żywice epoksydowe przetwarza się w postaci tzw. kompozycji. Są to mieszaniny żywicy z takimi składnikami, jak rozcieńczalniki, środki uelastyczniające, rozpuszczalniki, napełniacze, utwardzacze itp. Najprostsza kompozycja epoksydowa składa się z ży-' wicy podstawowej i utwardzacza, przy czym ten ostatni może być wprowadzany do żywicy bezpośrednio przed przetwórstwem lub stanowić składnik kompozycji handlowej utwardzanej na gorąco.

Krajowe żywice epoksydowe pod nazwą Epidian są wytwarza ne przez Zakłady Chemiczne „Sarzyna” w Sarzynie. Asortyment , tych żywic obejmuje 6 typów podstawowych, różniących się postacią, właściwościami i przeznaczeniem, a mianowicie:

– do przerobu na lakiery i kleje,

– do wytwarzania laminatów i żywic lanych, Epidian 3- do wytwarzania żywic lanych,

– do Wyrobu kitów i szpachlówek,

– do wytwarzania kompozycji uniwersalnych, Epidian 6- do wytwarzania kompozycji antykorozyjnych (kity, farby).

Wymienione żywice należą do grupy żywic dianowych. Żywice Epidian 1 i 2 są ciałami stałymi, Epidian 3 i 4- półciekłymi substancjami o dużej lepkości, a Epidian 5 i 6 mają postać gęstej, syropowatei cieczy. Wszystkie żywice Epidian mają barwę w tonacji od żółtej do ciemnobrązowej. Do utwardzania krajowych żywic epoksydowych stosuje się następujące utwardzacze:

– utwardzacz Z-l (znany również pod nazwami TĘCZA, utwar- dzacz P, poliamina)- do zastosowań w których nie można prowadzić utwardzania w podwyższonej temperaturze

– utwardzacz F (bezwodnik ftalowy)- do żywic Epidian 2, 3 i 5

– utwardzacz M (meta-fenylenodiamina)- do żywicy Epidian 5

– utwardzacz BTMG (addukt terpenów z bezwodnikiem maleinowym otrzymywany przez ogrzewanie tego bezwodnika z terpentyną)- głównie do żywicy Epidian 5

– utwardzacze Saduramid (poliaminoamidy)- do lakierów, powłok bezrozpuszczalnikowych i kompozycji opartych na żywicy Epidian 5

– utwardzacze AR (addukty aminodifenylometanu z żywicą Epa- zon)- przede wszystkim do utwardzania powłok '

– utwardzacz Akfanil (produkt reakcji aniliny, fenolu i formaldehydu)- utwardzacz aktywny w niskiej temperaturze (około 0°C) i w warunkach dużej wilgotności, stosowany m.in. do kompozycji antykorozyjnych.

Poza tym do utwardzania kompozycji klejowych Epidian 100 i 101 jest używany dicyjanodiamid. Żywice Epidian są substancjami stałymi lub gęstymi cieczami, natomiast przetwórstwo żywic epoksydowych wymaga bardzo często stosowania kompozycji o niezbyt wysokiej lepkości. Obniżenie lepkości kompozycji utwardzanych na gorąco nie przedstawia większych trudności. W zależności od przeznaczenia kompozycji podwyższa się jej temperaturę lub wprowadza rozpuszczalnik. W celu obniżenia lepkości kompozycji utwardzanych na zimno wprowadza się do nich rozcieńczalniki, które pod względem budowy i udziału w reakcjach utwardzania można podzielić na nieaktywne i aktywne.

Rozcieńczalniki nieaktywne nie biorą udziału w procesie utwardzania i pozostają w utwardzonym tworzywie chemicznie nie związane (np, ftalan dibutylowy, styren, ksylen). Aktywne rozcieńczalniki reagują chemicznie z grupami epoksydowymi żywicy i wbudowują się w jej przestrzenną strukturę. Najczęściej stosowane są w tym celu etery glicydowe, jak eter butylowoglicydo- wy (EBG) i fenylowoglicydowy (EFG).

Wprowadzenie napełniaczy do kompozycji epoksydowych wpływa korzystnie na właściwości utwardzonego tworzywa i przyczynia się do znacznego obniżenia jego kosztów. W pewnych przypadkach ułatwia także technologię przetwórstwa, przedłużając żywotność kompozycji i zmniejszając skurcz oraz efekt cieplny reakcji utwardzania. Obniżenie ceny kompozycji jest sprawą bardzo istotną, gdyż żywice epoksydowe należą do grupy droższych tworzyw sztucznych. Najczęściej stosuje się napełniacze nieorganiczne, jak: mączka kwarcowa lub porcelanowa, krzemionka, grafit, talk, włókno szklane oraz napełniacze metaliczne: pył cynkowy i aluminiowy.